OMAR HAÝÝAM

(1040-1122)

Mahmud Gazneviniñ döwri

RUBAGYLAR

Parsçadan Türkmençä terjime edenler:

Rahman Rejepov (Rejep Rahmany)

Bayrammuhammet Ahundov (Müderresi)

“Türkmenistan” neşriyaty, Aşgabat 1977

Ilkinji çapy: TCCP-iñ kitap palatasy

Kril hatyndan latinça geçien: A.Gürgenli

September 2003

Geliñ, meýhanada durup geçeliñ,

Şatlykda bir käse urup geçeliñ,

Kurhany, selläni meýe çalşyp,

Meçjide omzumyz urup geçeliñ.

Meý içen wagtyñda aklyñ ýitirme,

Huwşuñy ýitirip, samrap oturma,

Ysleseñ şerabyñ halal bolmagyn,

Däliräp, ynsana azar ýetirme.

Menden Muhammede ýetiriñ salam,

Hormat bilen soñra aýdyñ bir kelem!

–Turşy çaly halal edip şerygat,

niçün gyzyl meýi edipdir haram?

Meniñ tarapymdan Haýýama salam,

Soñra aýdyñ: “ham ekeniñ eý, Haýýam,

Men haçan aýtdym meý haram diýp?

Akylla halaldyr, akmaga haram”.

Añ-bilim ugrunda söý akyl-huşy,

Söýme, bet kişiini, ger tapsañ ýagşy,

Yýl-halka özüñi söýdürjek bolsañ,

Hoş gylyk bol, bolma ulumsy kişi.

Dünýäñ eşreti meý bilen sazdyr,

Ýene bir ýagşy zat oñat owazdyr,

He näçe sertseñ dünýäñ işine,

Ýamanlyk bir gyşdyr, ýagşylyk ýazdyr.

Her kim iki günde ýetse bir nana,

Döwük gapdan suw tapdyrsa ynsana,

Niçün hyzmat eder özi dek kişä,

Ýa niçün gul bolar her bir nadana.

Hiç haçan şeraby gözden salmaryn,

Ýar yşkyndan özge zady bilmerin,

“Alla saña ynsap bersin diýýärler,

berse beribersin, hergiz almaryn.

Gördüm meýhanada bir piýan piri,

Soradym: “gidenler bolarmy diýri?”

Diýdi: “meý iç, ençe biziñ ýalylar,

Gidendirler, emma gelmedi biri.

Säher meýhanadan çykdy bir seda,

Meýhanyñ mesi, eý däli-şeýda,

Tur, ömür käsämiz dolamazdan owal,

Piýalany meýden dolduran peýda.

“Meý içýäñ” diýp, mese berme gyjalat,

hiýle torun gurma, aldawuñ bes et,

sen gabarma “men içmeýän” diýp,

ýüz dürli iş edýäñ meýden-de erbet.

Men nädeýin, sen palçygymy ýugurduñ,

Ýüñ-ýüpegim baryn özüñ egerdiñ,

Ýagşy-ýaman herne bizden çyksa-da

“Ýazgyt” diýp, töweregime egirdiñ.

Süñk, siñir, damar bar bolsa tende,

Bolmagyn durmuşda hiç kime bende,

Boýun egme duşmana, bolsa Rüstem, Zal,

Ýalynma, Hatam dek dost bolsa sende.

Biziñ depderlerimizde, jahan syrlary,

Aýdylsa, ýagdyrlar dürli şerleri,

Halkyñ añ-bilimi ýetne bolansoñ,

Aýdyp bolmaz ýürekdäki barlary.

Baýram gelip, işi düzgüne salar,

Saky meý bermäge ýerinden galar,

Oraza rişmesin, namaz nogtasyn,

Eşekleñ boýnundan sypyryp alar.

Bolandyr bizden öñ giýje hem gündiz,

Aýlanandyr aýlar, günler durman tiýz,

Assa bas gadamyñ ol basan ýeriñ,

Bir ýaryñ gözünden tozap galan yýz.

Düýn agşam meý gabyny urdum daşa,

Piýandym men şonda, içipdim aşa,

–Men-de sen ýalydym, sen hem bir zaman,

bolarsyñ men kimin–diýdi, ol çüýşe.

Diýýärler: “Meretde meý içmek bijaý”,

Rejep aýynyñ-da eýesi Hudaý,

Bu aýlar Resuldyr, Tañryñky bolsa,

Oraz aý içeris-biziñki bu aý.

Diýýärler: “jenne ba, hem onda hüýrler,

Ol ýerde süýji bal, al şerap biýrler,

Meý içip ýar söýsek rowadyr munda,

“şeýle hem boljakdyr iş soñy” diýýärler.

Diýýärle: “dowzha düşjekmiş piýan,

Ynanma bu söze, bir ýalan beýan,

Mes bilen aşyk hem dowzahy bolsa,

Erte ol jenneti boş galar, aýan.

–Men çemen Müsründe Ýüsüp–diýdi Gül,

agzym gyzyl-ýakut, altyndyr edil,

diýdim: “Ýüsüp bolsañ görkez bir nyşan,

diýdi: “şaýat, ganly köýnegimigi bil.

Biz oýunjakdyrys, pelek oýunbaz,

Hakykatdyr menden eşdilýän owaz,

Bir-birden gireris ýokluk sandygyna,

Durmuşuñ küşdünde oýnasañ biraz.

Bilermiñ horazlar her dañda-säher,

Gyýgyryp, zarynlap gör näme diýer:

“Dañyñ aýnasynda gördüm ömrüñden

Bir gije geçdi, sen galdyñ bi-habar.

Men kimin aşykdyr, belki bu küýze,

Giriptar bolandyr bir gözel ýüze,

Bir ýaryñ boýnuna dolaşan goldur,

Boýnunda görünýän- ol gulpy bize.

Meni getirmekden baý bomaz pany,

Ýa-da äkitmekden artmaz öñ şany,

Eşitmedi hiç kimden iki gulagym,

Getirmek-äkitmek niçün ynsany?

Ömür kitabyndan açdym bir paly,

Düşündim men ondan şeýle ahwaly,

Örän bagtlydyr, bolsa her kimiñ,

Uzyýn giýjeleri, ýary aý ýaly.

Bar, toprak at çarhy-pelek başyna,

Meý içip, gözelleñ aýlan daşyna,

Gidenlerden biri hem gaýdyp gelen ýok,

Ýeri däl meýil etmek tagat işine.

Akmaklyk ýüzünden bu üç-dört baýar,

Hemmeden özüni bilimli saýar,

Şat bol, eşeklikdn bolar özi dek,

Eşek bolmadyga dinsiz at goýar.

Adamzatdyr ähli mahluguñ başy,

Zyýadadyr onuñ akyly-huşy,

Dünýä tegelegi bir ýüzük bolsa–

Ynsandyr– bezegi, zyýnaty, gaşy.

Gel, eý dost, etmäli ertiriñ gamyn,

Ganymat bileli, ömrüñ her demin,

Ençe öñ ölene ýoldaş bolarys,

Söndürse ol ölüm ýaşaýyş şemin.

Ajaýyp çalt geçýär ömür kerwöni,

Gymmat bil, meýlisde geçen her güni,

Eý, saky çekmegin ertiriñ gamyn,

Giýje geçip barýar, meý uzat, hany!

Eý şäher kazysy, biz senden iýşli,

Şeýle meslikde hem sizlerden huşly,

Siz adam ganyny, biz üzüm suwuny,

Dogryñy aýt, içmekde haýsymyz güýçli?

Meýiñ her damjasy şa tagtyndan ýeg,

Hanlaryñ mülkünden hem bagtyndan ýeg,

Dañ säher aşygyñ her çeken ahy,

Ýalançy sopylañ tagtyndan ýeg.

Sanjylman bir tiken, galman azara,

Ýetmedi dünýäde hiç gülzara,

Daraga bak, dilim-dilim bolmazdan,

Hetdi ýokdur ýar zülpüni bezäre.

Akyl bilen girjek bolanlar sana,

Haýp, sagýar olar bir erkek tana,

Geý akmaklyk donun, çünki bazarda

Bu gün geçmez aklyñ, çüýrük samana.

Utanar zamana ol kesden aşa,

Dünýä gamy üçin batsa göz ýaşa,

Göter piýalany, aýdym-saz bilen,

Ömür piýalamyz, degmezden daşa.

Meý bilen tähret kyl, meý bolan ýerde,

Ýaman, ýagşy bolmaz, ýazylgy serde,

Şerap ber, gaýtadan ýamar ýaly däl,

Örän zor ýyrtyldy sopylyk perde.

Diýýärler: “magşarda bolar, çeke-çek,

Ol mähriban tañry gazaba münjek”,

Hiýç ýamanlyk çykmaz asly ýagşydan,

Şerap iç, iş soñy haýyrdyr, bişek.

Garşylyk baýdagyn galdyryñ erte,

Meý içerin ak saç bilen, ýörite,

Ömrüñ pellesi ýetmişe ýetdi,

Şu dem şatlanmasam, galam hasratda.

Jahanada hakyky mahluk adamzat,

Her kimiñ pähmine girmez bu añsat,

Añlaýyş meýinden bir ýudum içseñ,

Saýgarsyñ mahlugyñ haýsy kem, ziýat.

Meýhana meslerden, goý, doly bolsun,

Sopulañ etegi ýansyn, od alsyn,

Dürli reñkli bolan don bilen selle,

Mesleriñ aýagynyñ astynda galsyn.

Ýokluk suwy bilen tohum ekdiler,

Ruhumy hem gam oduna ýakdylar,

Dünýäniñ daşyna ýel dek pyrlanyp,

Gözlärin topragymy, nirden çekdiler.

Aý, ýyldyz döräli bäri adamzat,

Görmediler meýden gowy hiç zat,

Al şeraby satýanlara haýran men,

Satyp näme alar, içgiden zyýat.

Diýýärle: “Oraz geldi ýakyna”,

Meý içmek işimiz düşüpdir kyýna,

Merediñ soñunda şeýle bir içip,

Mes ýataryn tutuş Oraza.

Meý içer–men ýaly, her akly bolan,

Daş düşmez “Alladan” içmeklik bilen,

Owaldan bilýärdi Tañry içjegimi,

Yçmesem, Hudaýyñ bildigi ýalan.

Ömür depderinden bir gün öçerin,

Ölüm heläk eder, mundan göçerin,

Eý, saky! Tur, getir şeraby bäri,

Toz bolup howada erte uçaryn.

Şerap aşyklara deñizde saldyr,

Meý akyl gyýzynyñ ýüzünde haldyr,

Oraz aý içmedik, geçdi bihuda,

Baýram giýjesidir, içsek halaldyr.

Eşekdir namazlyk söýýän toparlar,

Ýükleri hiýledir, her ýan çaparlar,

Dinsizden beterdir, görnüşi yslam,

Sopulyk perdesin ýüze ýaparlar.

Ýas tutdy zamana, men mundan göçdüm,

Çünki ýüz göwherden bir göwher seçdim,

Haýp, ýüz müñ iýnçe manyly sözi,

Yýlde bilim az diýp aýtman geçdim.

Gadyrly dost-ýarlar biýr-bir öldüler,

Ajalyñ elinden gül dek soldular,

Meý bolan meýlisde beýle içişip,

Bizden üç-dört döwür öñ mes boldular.

Şerabyñ ýudumy deger jahana,

Meý gabyñ gapagy barabar jahana,

Meý dodaklary süpüren ýaglyk,

Dogrudan taý geler müñ teýlesana. Sopulañ dony hem sellesi

Bir küýzeçi gördüm düýn bazar güni,

Palçygyñ üstünden depýärdi göni,

Bir zaryn ses bilen laý diýdi oña:

“Men-de sen ýalydym, horlama meni.

Orazadyr, namaz göwnüme ýarap,

Yslegim bitdi diýp ýörerdim garap,

Haýp, ol täreti bir ýel siýdyrdy,

Orazamy bozdy bir ýudum şerap.

Şerapdan bejeriñ meniñ iýmitim,

Gyzardyñ saralan reñkim-petim,

Ölsem, bedenimi meý bilen ýuwup,

Üzüm agajyndan ýasañ tabydym.

Men bir syrly dünýäden gelen bürgütdim,

Bir orun bolar diýp, boş niýet etdim,

Bu ýerde tapmansoñ syryma syrdaş

Öñ giren gapymdan çykdym-da gitdim.

Meslik däbimize ýene başlarys,

Bäş wagt namazy düýbünden taşlarys,

Meýiñ bar ýerinde küýzäñ boýny dek,

Boýnumyz hekgerdip, göwün hoşlarys.

Dost tutun sen añy hem dogry kesden,

Müñ agaç daşda dur gylygy pesden,

Yç, eger bilimli zäher berse-de,

Ýere dök derman-da ýetse näkesden.

Eý Tañry, ol ýaryñ jemalyn özüñ,

Bezäp-de, diýýärsiñ: “- görmesin gözüñ,

“Bir doly käsäni gyýşart-da, dökme!”

diýne meñzeýär seniñ bu sözüñ.

Meý haram bolsa-da, içgin hemişe,

Saz bilen içmegi etgin piýşe,

Damjasyn damdyrma, düýbüne çen iç,

Düşäýsa eliñe bir meýli çüýşe.

Eý, pelek ne duwzy bilýäñ, ne nany,

Balyk dek dogurýañ çyplak ynsany,

Tikinçilik çarhyndan geýinýär adam,

Senden şol tigiriñ artykdyr şany.

Hakykat syrlaryn ne sual bilen,

Ne-de bilmek bolar mülki-mal bilen,

Gan ýudup, jan çekmeseñ elli ýyl,

Tanyş bolmak bolmaz dogry hal bilen.

Getirme başyña boş hyýal hergiz,

Dolduryp käsäni şerap iç tiz-tiz,

Üzüm gyýzy bilen hoş geçir wagtyñ,

Halal enesinden ýegdir haram gyýz.

Jenneti gören ýok, dowzahy bilen,

Kimdir ol jahandan dolanyp gelen?

Birinden howp edip, birin söýeniñ,

Ykisem hyýaldyr– boş atdyr, ýalan.

Yşkynda çeker men dürli melamat,

Siýndyrsam ähdimi, bolar garamat,

Ömrüm çydam etse jepalaryña,

Tap getirin, tä bolýança kyýamat.

Meýhana meslerine baş serkerde, men,

Boş sözler sebäpli galan derde ,men,

Ýürek gany bilen munajat edip,

Şeraba ýalbarýan giýjelerde, men.

Jemşid jamyn gözläp jahany sökdük,

Giýje-gündiz ýatman dünýäni dökdük,

Bildik jam wasfyny söýlände ustada,

Ol özümiz eken– nahak jan çekdik.

Geldim men dolanyp metjide ine,

Dogrusy namaz diýp gelmedim ýöne,

Ogurlapdym ozal bir namazlygy,

Ol indi köneldi, geldim men ýene.

Eger agzym açyk bolsa Oraz aý,

–Bilgeşleýin iýýär– diýp, şek etme bijaý,

güdüzim giýje dek garaldyp roza,

–Selälik iýýän– diýp etmezdim men oý.

Meýhana gidimde her gün, her säher,

Mesler bilen oturamda her sapar,

Ähli gizlin syrlar eliñde bolsa,

Biz tagat edeli, özüñ ensap ber.

Niçe sar sögersen, eý, sofy, eý ham,

Wagtymyz hoş meýhanada elmydam,

Sen ýek taýyñ, tesbiñ gamynda,

Biz bolsak ýar bilen göterýäris jam.

Dünýäden gorkýa diýp pikir etme bijaý,

Ölümden gorkyým ýok, ondan göwnüm jaý,

Ölmek hakykatdyr, men ondan gorkman,

Güzeran pes bolsa, şol günüme waý!

Eger-de uzatsam zülpüñe elim,

Çyn aşyk bolmasam, kesilsin dilim,

Zülpüñde görüp men däli göwnümi,

Öz ýesir göwnüme uzatdym golum.

Meý içip, göwnümiz gel, şad edeliñ,

Gelerden-geçerden kem ýad edeliñ,

Gam laýyna batan bu ýesir göwni

Akyl duzagyndan azat edeliñ.

Gülüñ möwsümidir, baga gideliñ,

Şerigata garşy bir iýş edeliñ,

Gül ýañakly ýarlar bilen şerapdan,

Göklügi gülzara öwrüp gaýdalyñ.

Eýe bolmak gowy bir ýagşy ada,

Pelekden zeýrenmek ardyr zürýada,

Şerabyñ yýsyndan meýmiräp ýatmak,

Sofy kimin gabarmakdan zyýada.

Kimler din pikrinde, eger etseñ syýn,

Kimlere dogryny saýgarmaklyk kyýn,

“Eý, gapyllar!” diýp, gyýgyrýar jarçy:

Ne iýman hakykat, ne mezhep, ne din.

Başarsañ rendleriñ hyzmatynda bol, rend: jalaý

Namaz-orazany hem kökünden ýol,

Sözüñ dogrusyny eşit Haýýamdan,

Ýol urma, yhsan et, iç şerapdan, gel!

Eý, gözel dilberim, gulak sal söze,

Göter jam-küýzäni, çyk göklük düze,

Bu pelek ençe ýarlañ bedenin,

Ýüz gezek jam etdi-ýüz gezek küýze.

Eý, dirilik suwy, lebinde pinhan,

Goýma, dodaklaryñy öpsün istekan,

Dodagyñ öper kim bolupdyr ol!

Ganyny içsem, däldirin ynsan.

Ýakut dodak ol delaram nirde?

Janymyñ rahaty meý, jam nirde?

Diýýärler: “Haramdyr yslamda”, emma,

Yçiber, gam çekme, yslam nirde?

Eý, meni ýaradan seniñ gudratyñ,

Ekledi biguman näzi-nygmatyñ,

Syýnag üçin ýüz ýyl garşyña gitjek,

Meniñ günäm köpmi– ýa seniñ rähmetiñ?

Meni bir gün ýatan sermes görersiñ,

Aýagyña ýykylan pes görersiñ,

Elimden jam gaçyp, başymdan selle,

Zülfe sejde eden– bir kes görersiñ.

Söýgülim haýsy el ýaratdy seni?

Görküñ utandyrdy aý şöhlesini,

Gözeller baýram diýp ýüzün bezese,

Sen ýüzüñ husnundan bezeýäñ ony.

Sofylyk ylmyndan gaçan ýagşydyr,

Bir ýaryñ bilini guçan ýagşydyr,

Dünýä ganymyzy içmezden ozal,

Üzümiñ ganyny içen ýagşydyr.

Metjitden, namazdan söz açma bize,

Mes bol meýhanada, uýma boş söze,

Şerap iç, eý Haýýam, erte gumuñdan

Käte jam ýasarlar, käte hem küýze.

Ýazypdyr mañlaýyma meý-meslik kärin,

Niçün ýagdyrlar melamat baryn?

Käşki mes etsedi her bir haram zat,

Men sag görmesedim dünýäde birin.

Seniñ erkiñdedir öli hem diri,

Hem seniñ dagynyk pelegiñ piri,

Men erbet bolsam-da, sen meniñ eýäm,

Ýaradan sen özüñ-kimiñ tagsyry?

Sofy bir jelebe dyýdy:–humarmyñ?

Her dem bir duzaga düşen bi-armyñ?

Diýdi: sözleriñ hak, eý sofy, weli,

Daşky görnüşiñçe señ özüñ barmyñ?

Meslere käýinme pendimi alsañ,

Ýagşylar ýanyndan kowulma, bilseñ,

Şeraby içeniñ, içmäniñ bilen,

Behişde barmarsyñ-dowzahy bolsañ.

Ad-abraý gazanmagy oslasañ,

Söýülmegi ýüregiñde besleseñ,

Jehud, tersa, müminleriñ yýzyndan

Gyýbat etme, bir ýagşý ad isleseñ.

Düýp-dury päkize eý bada, seni,

Şeýle bir içerin, bolmasyn çeni,

“Nirden gelärsiñ, eý şerap aga?”

diýp gyýgyrsynlar görenler seni.

Diýýärler: “Meý içme, düşersiñ derde,

Od bolup ýanarsyñ hasabat ýerde”,

Şeýle welin, iki älemden ýegdir,

Huş bolmadyk wagty bu humar serde.

Bulguruñ lebine lep goýup birden,

Köp ýaşamak ýolun sordum bulgurdan,

Dodak dodakdaka diýp, ol gizlin:

Yçiber, gelmek ýok-gitseñ bu ýerden”.

Dünýäde ýokary ylym alanlar,

Yşyk dek dostlaryna şöhle salanlar,

Bu gara giýjeden çykalga tapman,

Ahyr uwkladylar ýañrap ýalanlar.

Arassa meýdir göwnüm hemişe,

Maña saz diñlemek bolupdyr piýşe,

Gumdan çüýşäni bejerse ussa,

Mydam meýden doly bolar ol çüýşe.

Arman, bu ömrümiz geçdi biderek,

Ajalyñ elinden gandyr köp ýürek,

Geçenleñ halyny soraýyn diýsem,

Gidenlerden ne nyşan bar, ne derek.

Küýze ussalary laý eden güni,

Oýlanşyp bir pikir etsinler muny,

Haçanana çen basarlar depeläp,

Beden topragydyr, oýlamaz ony.

Mydam meslik bolsun aşyklañ käri,

Ýa perişan-diwana, bolmasyn ary,

Saglykda her zadyñ edýäs gamyny,

Meslikde ne bolsa- bize bary bir.

Ertir ne boljagny bilmez adamzat,

Başarsañ eýlegin däli köñli şat,

Aýyñ ýagtysyna meý iç, eý aýym,

Soñ bizi tapmaz ol, nur salyp zyýat.

Meýhanada bizdiris saz bilen içen,

Meýe girew goýup, bar zatdan geçen,

Rehmiñden tamam ýok, jebriñden gorkyým,

Dini toslamadan bizdiris gaçan.

Gözellik çagyñdyr, kuwatyñ ýiter,

Söýgüligiñ göwninden gaýgysyn göter,

Ebedilik däldir bu görk baýdagy,

Eý dilber, bir zaman senden-de öter.

Kim seni meslikde bize getiren,

Perdeden çykaryp bärik ataran,

Sensiz-de ýalyn dek ýananyñ ýanna,

Kim seni ýüwredip ýel dek ýitiren.

Bir küýze meý bolsa, bir şygyr diýwan,

Azajyk suw bolsa, ýene ýarty nan,

Ykimiz otursak bir harabada,

Patyşa mülkünden hoşdyr bu döwran.

Öpsem aýagyñdan, eý, zülpi tarym,

Özge lep sormakdan ýegdir bu kärim,

Gündizler hyýalyñ syýnynda elim,

Giýjeler waslyña ýetmek mydarym.

Gök ýarylyp, weýran bolsa bu saraý,

Ýyldyzlar dogmasa, tutulsa gün, aý,

Magşar gün ýakañdan siltäp diýerin:

“Ne üçin öldürdiñ meni, eý Hudaý!”.

Eý köñül, dünýäniñ syryna ýetmezsen,

Añda akyllardan üzüp-ötmezsen,

Munda bir jennet gor meý bilen jamdan,

Jennete ýa ýeter, ýa-da ýetmezsen.

Takatdan gowudyr bir göwün alanyñ,

Ýagşylar bilen hem meýlisdeş bolsañ,

Bir göwne taý gelmez, ýüz palçyk Käbe,

Haja niçün gidýäñ, göwün tap, bilseñ.

Bolmaz bu jahanda parahat ýatmak,

Hem bu ýoluñ ýokdur soñuna ýetmek,

Käşki ýer garnyndan ýüz müñ ýyldan soñ,

Bolsady bir umyýt gögerip bitmek.

Çüýşede joş urýan meý ne hezildir,

Dürli saz-söhbetli toý ne hezildir,

Gujagyñ gözelli, başyñ humarly,

Dünýeden gamsyzlyk, gör ne hezildir.

Bir ýaryñ yşkynda ýanmasa ýürek,

O hili ýürege “waý!” diýmek gerek.

Ömrüñde şerepsyz geçse bir günüñ,

Ýokdur şol günüñden geçen biderek.

Metjit, buthanadan söz uzatma, bes,

Behiştden, dowzahdan ýañrama, kes,

Ykbalyñ uzaldan ýazylgy bolsa,

Oraza, namazyñ barysy hebes.

Bu çarhy-pelegiñ zulumdyr işi,

Maksada ýetmedi munda bir kişi,

Her ýerde görse ol, bir dagly ýürek,

Ýene bir dag basar, gyzydyryp çiýşi.

Durmuşda hem bagt üçin çalyşýan akyl,

Her günde ýüz gezek eýleýär nakyl:

“Şat geçir ömrüñi, ýörünjä dälsiñ,

urlup, gögermersiñ, muny ýagşy bil.

Hergiz boş bolmady başym bilimden,

Bilmedik syrlarym azdyr ylymdan,

Oýlanyp syýn etsem, köp zady bilmän,

Gidipdir ömrüñ bary elimden.

Ol palçyk gapdaky küýzeden maña,

Doldur jamy, göwnüm suwsady şoña,

Taşlasyn başyñdan arzuw gülüni,

Doludyr gara ýer arzuwdan ýaña.

Diýn ugruna gidmäñ, dostum bolsañyz,

Dertleriñ dermany meýdir, bilseñiz,

Yslegim, gumumdan kerpiçler ýasap,

Meý hanañ ýykylan ýerin salsañyz.

Goparylsa eger ömrüm nahaly,

Dagar meniñ bedenim, toz-toprak ýaly,

Palçyk eýläp küýze eýläp etseler gumumdan,

Diýreler ol meýden dolan mahaly.

Dünýäden peýdalanan ömür nagdynda,

Şerep iç, otur-da şatlyk tagtynda,

Tañry tagatyña mätäç däl seniñ,

Al myradyñ jahandan öz wagtynda.

Şonça gam çeker sen bolmadyk işe,

Hars uranyñ paýy gamdyr hemişe,

Şerep iç, üýtgemez ýazylan kysmat,

Hernäçe etseñ-de gaýgy-endişe.

Bulgury uzat-da eliñe saz al!

Bilbiliñ sesine goş sesiñi, gel!

Meýi sazsyz içmek rowa bolsady,

Bulgura guýlanda “lak-lak” etmez ol.

Oýlanyp gör, başyñ bolmasa haly,

Öñ näme getirdiñ äkider ýaly,

“meý içmerin, ölüm bardyr” diýýärsiñ,

yçseñ, içmeseñ-de ölersiñ häli.

Ömrüñi geçirme meýsiz, biderek,

Şat bolar, şerapdan akyl hem ýürek,

Şeýtan meý içsedi, sejde ederdi,

Adamyñ öñünde iki müñ gezek.

Gepleseñ atýarsyñ kiýnäñi öñe,

Elmydam “diýnsiz” diýp ad dakýañ maña,

Näme etsem edýärin, seniñ iýşiñ däl,

Men özüm-özümki, dahly ýok saña.

Diýýärler: “Hezildir hüýr bilen jennet,

Men diýýän: bar zatdan şerapdyr gymmat”.

Uzakdan hoş geler depregiñ sesi,

Nagtyñ al, çekme nesýeden minnet.

Bir bossana girip görse bilbil,

Her ýanda ýylgyrýar meý jamy hem gül,

Geldi-de gulagyma diýdi:

“Geçen dem tapylmaz, sen gadryn bil!”.

Biz ölsek, bizden soñ galmasa nyşan,

Onda-da bizden soñ boljakdyr jahan,

Biz bolmamyzda-da kemçilik ýokdy,

Biz ýene bolmasak- bolmaz hiç nugsan.

Meý bolsa, ýar bolsa, çyksak gök düze,

Añlasañ şu zatlar behiştdir bize,

Jennete, dowzaha kim gidip geldi,

Üşrütme gulagyñ, ýañralýan söze.

Yslegimizçe dolanmasa bu jahan,

Ysle ýedi bolsun, ýa sekiz asman,

Ölýänçäm men iki güne gam iýmen,

Biri geçen, biri gelmedik zaman,

Göwnüm gulagyna söýledi pelek:

“Dünýäñ işin menden görme, biderek”,

Erkim bar bolsady bu dolanmakda,

Munça sergezdanlyk etmezdim gerek.

Her kime syrymdan gep aça bilmen,

Gyýsga sözlidirin, köp saça bilmen,

Aýdyp bilmeýärin hal-ahwalymy,

Gizilin syrlarym bar, lep aça bilmen.

Eý saky, ýatlama hedis-aýaty,

Meýhana meýi diýp ýazgyn bir haty,

Biz üçin şol hatyñ ýetişen güni

Gadyr giýjesinden gadyrly gaty.

Käbe hem buthana- bir aldaw hana

Azan bilen zañ hem girýär şol sana,

Metjit, mehrap, tesbih, haçlaryñ bary,

Halky gul etmekden galan nyşana.

Gaýgy-gamy hergiz başa getirme,

Hasrat çekip, laýa batyp oturma,

Kitapdan, gözelden, gülzardan geçme,

Şat geçir ömrüñi-gapyl ötürme.

Başarsañ ynjytma hiç bir kimsäni,

Gazap odun ýakyp, berme nugsany,

Eger sen hemişe dyýnçlyk isleseñ,

Ynjasañ-da, ynjytmagyn ynsany.

Hiç kime syryny diýmeýän pelek,

Şalaryñ başyna getirdi kelek,

Şerap iç, gelmersiñ gaýtadan dünýä,

Ömür berilmeýär ikinji gezek.

Gezip başlan günüñ bu altyn tasyñ,

Dargajak wagtyn hem bu esasyñ,

Bilmek bolmaz akyl ölçegi bilen,

Bu hakda haýry ýok çeniñ hem bäsiñ.

Gökde bir sygyr bar, adydyr Pervin,

Ýene biri ýeriñ astynda gizlenen,

Bu iki sygyryñ aralagynda,

Bir topar eşek bar, eger etseñ syýn.

Tans edip, aýak ur, biz el uraly,

Gözelleñ saglygyna meý al, uraly,

Onçakly hezil däl, ýigrimde urmak,

Hezil altmyşdadyr, tur gel, uraly.

Çyn adamdyr diýme köp diýp, hünäri,

Seret, ykraryna, barmy ary,

Sözüniñ üstünde tapylan adam,

Mertleriñ merdidir-ärleriñ äri.

Gurýañ-da her ýanda ýüz dürli duzak,

Diýýärsiñ: “kim düşse, ol menden uzak”,

Özüñ tor gurubam, tura düşene,

“pasyk” diýp at goýýa hem “dini bozuk”.

Gül paslynda iç sen gül reñkli bada,

Ýañlnsyn sazyñ hem sesi howada,

Men içerin, lezzet alyp, şatlanyp,

Yçmeseñ nädeýin, daş iç, sen ýa-da.

Ajal okun atsa, galkanlar hiçdir,

Ähli baýlyklara bakmaýan güýçdir,

Hernäçe syýn etsem dünýäñ işine,

Ýagşylyk ýagşydyr- özgesi puçdyr.

Saky, ýeriñden tur, dañ atdy, ine,

Bulgury dolduryp, şerap bersene,

Bu amanat demi pany dünýäde,

Hernäçe gözleseñ-tapmarsyñ ýene.

Az mahal bu jahan boldy jaýymyz,

Gamdan özge hiç bolmady paýymyz,

Müşgül işlerimiziñ birem çözülmän,

Ýürekde müñ hasrat, ýaşdy aýymyz.

Bil taýýar eşretiñ gadryn-mazasyn,

Wepasyz ýarlaryñ çekme yzasyn,

Bil ömür gyýmatyn, çünki geçensoñ,

Namaz dek okamak bolmaz kazasyn.

Bulguryñ içinde gyzyl meý ýagşy,

Gyjakly, dutarly meýlis, toý ýagşy,

Şerabyñ keýpinden habarsyz sopy,

Müñ agaç daş bolsun bizden, goý, ýagşy. Her agaç- 6 km

Ýyrtyjy ýolbarys dek awda barymyz,

Elmydam hars urmak dert-azarymyz,

Ähli işlerimize bir-bir garalsa,

Açyk belli bolar kärimiz.

Nadanlar elinde baksañ, bişen nan,

Ähli baýlyklar hem akmarda kän,

Köñül arzu eden gözel ýarlary,

Salypdyr goluna bir topar nadan.

Eý, başda ýanmaga bolan sezewar!

Eý, öñden dowzaha edilen duwçar!

Rehim isläp haka ýüzlenme, Omar!

Oña sapak biýre näme hetdiñ bar.

Yki ýüzlilikden gandyr ýüregim,

Eý saky, meý getir, şoldur geregim,

Selle, namazlygy girew goý meýe,

Goý, şeýle berk bolsun meniñ diregim.

Köñül şatlygyndan galdy diñe at,

Bize galan ýalñyz jam boldy, heýhat!

Eliñi aýyrma küýzäñ boýnundan,

Galmady bir hemdem meýden özge zat.

Asmanda ýerleşen gök ýyldyzlary,

Haýrana galdyrýar akly düzüwleri,

Täleýiñi ýyldyzlardan agtarma,

Çünki sergezdandyr olaryñ özleri.

Her kim öz şertlerinde berk dursa ziýat,

Gül reñkli şerapdan dänmez ol añsat,

Oraz aý şert eden meý içmezlige,

Namaz-orazadan goý bolsun azat.

Şerabyñ güýjünden şat biz elmydam,

Meýlisde taýýardyr al şeraply jam,

Yşimiz meý bilen dodagy söýmek,

Taşla nesihatyñ, eý sopy, eý ham!

Gaýgy-gamdan bir gün bolmadym azat,

Bolmadym durmuşda bir salym hem şat,

Köp zaman şägirdi bolup dünýäniñ,

Ahyr hem jahanda boldum ussat.

Gözlerim syýn edip her ýana bakar,

Behiştdir-göklük düz, köwserdir-akar,

Söz açma dowzahdan, jennetdir-sähra,

Otursañ ýar bilen janyña ýakar.

Bu dünýäni gördüñ, göreniñ hiçdir,

Eşideniñ, sözläniñ bary hem puçdyr,

Hernäçe ylgasañ haýry ýok munda,

Öýde ýatanyñ-da bihuda işdir.

Eden ähdimiziñ bozuldy bary,

Gerek däl dünýäniñ şöhraty,ary,

Mes diýp aýp edmäñ, yşyk şerabyndan,

Serhoş biz enäniñ garnyndan bäri.

Bu başym yşkyñdan bolsady aman,

Bulgury tutmazdy elim bi gümän,

Ýar bozdy, akyllyñ öwreden şertin,

Sabryñ tiken geýmin dagytdy zaman.

Därini duzakdan saýgarman ýürek:

Kä metjide tarap, kä şerap gerek,

Ömrüñ meýhanada ýar bilen geçse,

Metjitde çüýränden ýegdir, biderek.

Öz erkimde bolsa, dünýä gelmezdim,

Galmaga güýç ýetse, hergiz ölmezdim,

Bu harap jahana baryndan gowsy,

Gelmezdim, gitmezdim hem-de bolmazdym.

Meý oýnadyp bökdür dag bilen düzi,

Ony haram eden-haramdyr özi,

Toba eýlemegi etme nesihat,

Arassa göwünli edýär ol bizi.

Meý iç, bedeniñ dönjekdir topraga,

Ýasarlar gumuñdan käse hem küýze,

Getirme göwniñe dowzah, behişti,

Akylly ynanmaz bu ýalan sözlere.

Bu gyýsga ömrümde men gamgyn bolman,

Meýlisden, şatlykdan özge zat bilen,

“Alla saña ynsap bersin” diýýärler,

onuñ öz-ä bermez, berse-de alman.

Çyn aşyklar bakmaz görnüşe, ýüze,

Dowzahy-behişti hiç ilmez göze,

Ýassansa per ýassyk ýa gara daly,

Ýüñ ýüpek geýse hem parhsyzdyr bize.

Her zatdan toba etsem, meýden etmerin,

Ötsem-de bar zatdan, meýden ötmerin,

Hi mümkinmi meñ musulman bolmagym,

Ýok, başarman, meýi taşlap gitmerin.

Tañry keremlidir, saky, meý ýolla,

Geçer günämizi, keremli alla,

Halkyñ takatyna mätäç däldir ol,

Takat ýükün satma-şerap iç, gel-de.

Meý iç şerigaty ýadyña salma,

Jennet, jähennemi göwniñe alma,

Selläni meý bilen degiş gorkma-da,

Bir köne esgini edäý sen çalma.

Şat göwnüñi gam laýyna batyrma,

Hoş gönüñi hasrat bilen ötürme,

Şerap iç ýar bilen, hergiz göwnüñe,

Näbelli Tañrydan gorky getirme.

Umyýt bilen etdim ömri berbat,

Bolmadym bir gün hem durmuşymdan şat,

Yndi öç alaýyn disem dünýäden,

Gorkýaryn, zamana wagt bermez ziýat.

Bägül dek bulgur al eliñe ýazda,

Oturgyn ýar bilen söhbetde, sazda,

Meý iç şatlyk bilen, ahyr bu pelek,

Seni-de ýatyrar toprakda-tozda.

Bir gün nobatdyr jahyllyk- nagtym,

Meý içerin, çünki şatlykly wagtym,

Aýp etmäñ şeraby ajydyr diýp,

Onuñ-da sebäbi- ajydyr wagtym.

Bir derejä ýeten ululañ bary,

Gaýgy-gam, barynyñ hars urmak käri,

Bet nebis bolmasañ özleri kimin,

Adam hasaplamaz seni hiç biri.

Başymda üzüm suw bolmadyk zaman,

Zäherdirdünýäden ýetse-de derman,

Gaýgy-gam zäherdir, dermany şerap,

Her kim ony içse– zäherden aman.

Eý ýaman iş edip ýagşydan gaçan,

Soñ Allanyñ keremine gujagyn açan,

Bagyşlar diýp, ynam etme sen oña,

Günäli, günäsiz deñ däl hiç haçan.

Sopy bizçe bilmez keremiñ, Alla

Bigäne tanyş dek, tanamaz, walla,

–Günä etseñ, jaýyñ dowzahdyr-diýdiñ,

sen bu sözüñ sopa, işana ýolla.

Jahany üýtgedip şu wagt gursa,

Nähili gurşun Omar hem görse,

Ýa öçürse depderinden adymy,

Ýa bolmasa rysgalymy köp berse.

Jahanda saýlantgy, eý zülpi tarym,

Göz guwanjym, tende janym, sen barym,

Eý söýgülim, jandan eziz bir zat ýok,

Jandan-da ýüz esse ezizsiñ ýarym.

Dünýäniñ gamyndan söhbet açjak däl,

Gül reñkli arassa meýden geçjek däl,

Meý dünýäñ ganydyr, jahan gandarymyz,

Gandaryñ ganyny neneñ içjek däl.

Ýigitlik çagynda meý içen ýagşy,

Hem içip, hüýr sypat ýar guçan ýagşy,

Bu pany, wepasyz, harap dünýäde,

Wagtyñ hoş, keýpiñ kök, şat geçen ýagşy.

“Yçmen” diýp şert etme, tapsañ al şerap,

goý, diýse diýsinler pasyk ýa harap,

bilbiller saýraşyp, güller açyldy,

durmak laýykmydyr boş toba garap.

Arzuw etseñ şerap bilen gözel ýar,

Elmydam gözleseñ gyjak hem dutar,

Bularyñ hiç biri esasy däldir,

Diýn ýesirlikden çykmasañ, sen har.

Güllän wagty ýigitligiñ nahaly,

Näm üçin elleriñ meý jamdan haly,

Meý iç, bu zamana zalym duşmandyr,

Kyýndyr soñ tapmaklyk-şu günüñ ýaly.

Ol ýyldyzlar bezeg berip asmana,

Dogar, ýaşar, köp dolanar zamana,

Asmanyñ astynda, ýeriñ üstünde,

Hemişelik dogurmak bar ynsana.

Meý haramdyr weli, onuñ şerti bar:

Yçýän kim, kim bilen, haçan, ne mukdar?

Akyldan özge kim içer meýi,

Şu dçrt şert bir ýerde eýlese karar?

Yç, alymlar bilen ger içseñ bada,

Gül ýüzli bir ziýba ýar bilen ýa-da,

Köp içme, ýañrama, adat edinme,

Gizlin iç, kä wagt iç-içme zyýada.

Saz bolsa, meý bolsa, gözel ýar bolsa,

Akar suw kenary hem gülzar bolsa,

Ölçerme ojagyn sönen dowzahyñ,

Şudur jennet, eger jennet bar bolsa.

Meý jisme kuwatdyr, rahatdyr jana,

Ol gizlin syrlary açar ynsana,

Dünýä, ahyraty men talap etmen,

Bir damjasy taýdyr iki jahana.

Eý söýgülim, göwnüm üçin gel bäri,

Yslegimizçe çöz sen bir müşgil käri,

Palçygymyzdan küýze ýasalmazdan öñ,

Bir küýze meý getir, bar, biziñ sary.

Eý sopy biziñ hem göwnümizi alyñ,

Allanyñ haky üçin, uzatma diliñ,

Biz dogry gitsek-de, sen egri görýäñ,

Git, görejiñ düzet, çek bizden eliñ.

Eý saky, meý getir Allanyñ haky üçin,

Butlary döw, ýatyr Allanyñ haky üçin,

Sen diýrilik suwy, biz teşne balyk,

Bizi suwa ýetir, Allanyñ haky üçin.

Diýýärler: “sözleriñ gözeli kurhan”

Şonda-da üns berlip okamaýarlar kän,

Emma meý jamdaky nurly aýaty,

Okarlar her ýerde, ony ýadaman.

Ysleme meni aýralykda oda ýak,

Yslese ýetir waslyña gülüp bak,

Göwniñ ne islese, şeýle bol maña,

Men saña bu hakda bermerin sapak.

Haçan ele alsam jam bilen şerap,

Şatlygyñ zorundan mest boýan ýarap,

Her zatdan tapýaryn ýüz ajap many,

Ýalyn dek göwünden suw dek söz gurap.

Şeýle bir mukdada içerin şerap,

Ölemde görümden yýs çyksyn ýaýrap,

Gabrymyñ ýanyndan geçse bir humar,

Yýsyndan ýykylsyn, mes bolsun-ýarap.

Eý saky, bu köñli köp ýykar zaman,

Biz üçin galara jaý däldir jahan,

Biziñ aramyzda bolsa meý jamy,

Adalat bizdedir- bilgin bigümän.

Däbimdir meý içip, hoş bolmakdyr zyýat,

Niýetim dinlerden bolmakdyr azat,

Soradym galyñyny dünýä gelniñ,

Diýdi: “galyñym şoldur bolsa köñlüm şat”.

Ýeke kerpijim-de bolsa, men ony,

Ady ýaman meýe çalşaryn göni,

“hany ertirlige puluñ?” diýseler,

merýen dukan däldir, selledir dony.

Durmuşyñ syrlaryna düşünsek eger,

Ölüm syrlaryny-da adamzat biler,

Bu gün dirilikde bir zat bilmeseñ,

Erte öleñden soñ- ne bilmek bolar.

Eý köñül, nesibiñ ýuwutmakdyr gan,

Ahwalyñda her gün perişanlyk kän,

Çykyp gitmek bolsa iñ soñky käriñ,

Ne sebäbe girdiñ bu tene, eý jan?!

Yşyk Allanyñ hökmidir, bela hem bolsa,

Kim bu hökme sökse hatadyr, bilse,

Erte hasap alamak niçün bendeden,

Ýagşy-ýaman bary Tañrydan gelse?

Meslere baglydyr meýhananyñ şany,

Müñlerçe tobanyñ boýnumda gany,

Rähmetiñ bezegi günälerimizdir,

Men günä etsem, hany ýalkany?

Eý köñül, seni köp ynjadar zaman,

Teniñden jan çykjagyna ýok gümän,

Hoş geçir baglarda azajyk ömri,

Ot bitip, üstüñi basmazdan duman.

Pasyk ad goýýarlar elmydam maña,

Bigünä men, seret, eşdilýän heñe!

Dünýäde zulumdan, zyndandan başga,

Günä ýok, eý kişi, söýlesem saña.

Eý saky gül çemen iñ oñat bir zat,

Seretseñ bäş günden bolarlar berbat,

Meý içip, gül yýsga-bäş gündir dünýä,

Gül-çemen topraga öwrüler añsat.

Mydam meýiñ taryp baýdagyn gerdim,

Meý esbabyn töweregime egirdim,

Eý sopy, ustadyñ ger dana bolsa,

Bil, seniñ ustadyñ-meniñ şägirdim.

Metjit-medresede-takat öýünde,

Dowzahdan gorkarlar, jennet küýünde,

Tebigat syrlaryna düşnen adam,

Beýle tohumlardan ekmez göwünde.

Bu günki günümiziñ-adydyr Anna,

Äse nämä gerek-gapdan iç- ganda,

Düýn içeniñ bir gap bolsa- sen bu gün,

Yç ikini-günler şasynyñ şanna.

Şerap iç, üstüñi basar gyrmança,

Täk özüñ astynda ýatarsyñ ençe,

Söýleme hiç kime bu pynhan syry:

Açylmaz gaýtadan-bir solan gunça.

Meý içsem, sopular sagdan hem soldan,

Diýýärler: “içmegin, çykarsyñ ýoldan”,

Meý diniñ ganymy bolsa, ganym ganyny

Yçmeklik rowadyr, içerin boldan.

Tañry palçygymyzy eýlände başda,

Her kime bir kysmat ýazanmyş başda,

Meniñ günälerim öz hökmi bolsa,

Niçün magşar güni ýandyýr atşda.

Bizdeb öñem aýal-erkekler bolup,

Zinat beripdirler äleme gelip,

Topragym müñlerçe tendendir meniñ,

Sen hem toz bolarsyñ bir güni ölüp.

Günäkär bende men, keremiñ hany?

Ýaraly göwnüme bir emiñ hany?

Tagatyñ ýerine behişti berseñ,

Bu biziñ hakymyz–berimiñ hany?

Dostumdyr keseki eýlese wepa,

Ýagymdyr ýakynym ger berse jepa,

Bal eger ýakmasa, zäherdir maña,

Dermandyr, zäherden tapaýsam şipa.

Meniñ elim kimin meý tutan eli,

Uzatmak kurhana ýaraşmaz weli,

Sen gury sopy sen, men bir öl pasyk,

Od guryny ýakar-ol ýakmaz ööli.

Her kimiñ bar bolsa bir döwüm nany,

Oturyp-turmaga bolsa mekany,

Gul saklaman, gul hem bolman hiç kime,

Ömür boýy şat geçirseñ jahany.

Meý guýaryn menlik gabyñ özüne,

Yçerin ikisin yýzly-yýzyna,

Ylki akla, dine üç talak berip,

Soñra öýlenerin üzüm gyýzyna.

Mazarym ýok ediñ, bolmasyn tapmak,

Ahwalym ynsana ediñ siz sapak,

Eýläp topragymy al şerap bilen,

Meý gabyñ agzyna bejeriñ gapak.

Tañry eýerlän gün pelek atyny,

Ýyldyzdan ýasan gün-gçk zinaty,

Bizde ne ýazyk bar? Şol günden başlap,

Şo boldy ýazgytdan bize ýeteni.

Tañrymyz jennetde meý berip wada,

Heý, haram edermi ony dünýäde?

Hemzäniñ düýesin kesdi bir arap,

Şoña haram etdi Muhammet bada.

Diýýärler: “jennet bar, hüýr bar hem köwser,

Ol ýerde şeraplar reñkbe-reñk öwser”

Nagdyndan dolduryp, äber käsäni,

Ol nesiýe- ýylandyr, üstüñe towsar.

Giýjäni ýagtyltdy aý nuryn saçyp,

Bu pursat tapdyrmaz, hoş geçir içip,

Oýlan, ençe gözläp tapmaz aý,

Nur saçyp gabrymyza, köp gelip-geçip.

Gülden näzik uzyýn boýly ýar bolsa,

Geçme meý jamyndan hem gülzar bolsa,

Ajal ýeli degip, gül dek solmazdan,

Hoş geçir wagtyñy, aklyñ bar bolsa.

Göwnüñe gaýgy- gam ýygnansa- çek beñ,

Ýa-da bir piýala şerap iç, gül reñk,

Beñ çekmeseñ, meý içmeseñ, eý akmak,

Saña laýyk daşdyr, daş iç, içmeseñ.

Henäçe bolsam-da pasyk-güäkär,

Ýaş döküp, sopy dek çekmerin azap,

Dowzahyñ, jennetiñ bary bi-derek,

Säherler meslikde, meý gerek hem ýar.

Hiç kimi ýandyrmaz günäniñ ody,

Kimseden görmedim haraýy-dady,

Zamana elinden galyp azara,

Eşitmedim iýgençden başga bir zady.

Örän ýiti bir ýaragym bar elde,

Ol täze bap açýar maña her ýylda,

Duşmanyñ ýüregi kebapdyr menden,

Kellesi hem şerabyma jam golda.

Hüýr sypat bir gözel pasly-baharda,

Çemenli gülzarda uzatsa bada,

Adamlañ gözüne erbet bolsa-da,

Yt boldugym-salsam behişti ýada.

Däldiris biz şalañ täjine eýe,

Selläni bereris meýlise, toýa,

Hiýle leşgeriniñ nyşany bolan,

Tesbini satarys bir käse meýe.

Gelmezden öñ gamlar basgy salmaga,

Buýruk ber, eý gözel, şerap almaga,

Sen altyn-zer dälsiñ, eý, gapyl adam,

Gömülen soñ ýene gaýdyp gelmäge.

Eger meý içmesem, hoşhalylyk pynhan,

Çenden köp içsem-de aklyma nugsan,

Saglykdyr mesligiñ aralagynda,

Hakyky durmuş bar, men şoña gurban.

Eý Tañry, sen eşret gapym bagladyñ,

Meý gabym syýndyryp, bagrym dagladyñ,

Günäkär hem bolsam, ýüzüñe diýjek,

Yçýäñ-ä men, sen keýpiñi çaglaýañ.

Diýýärler: “Din bilen bolsa her topar,

Nähili ölseler-şeýle hem gopar”,

Magşar güni gabyrdan beýle çykmaga,

Aýyrlman şerapden, ýardan bir sapar.

Sagym gurhan tutsa, sol elim jamy,

Käte halallardan, käte haramy,

Bu mawy gümmezli asman astynda,

Kapyr diýp kapyr däl, ne-de yslamy.

Täze, köne meýiñ, biz hyrydary,

Dünýäniñ bahasy bir däne dary,

Bilýärmiñ ölenden soñ gitjek ýeriñi?

Her ýerik gitseñ git- meý äber bäri.

Jahana goýanda Tañry esasy,

Näme üçin goýupdyr onda kem-käsi?

Kemçilik ýok bolsa näme üçin ýykýar?

Eger kemi bolsa- kimiñ günäsi?

Namazdan el çekip, geçdik bu ýana,

Meý içip, adam dek goşuldyk sana,

Metjitde dereksiz ýitirilen ömrüñ,

Essesin çykarar, belki meýhana.

Ölemde meý ilen ýuwuñ siz meni,

Pata ýerine- içiñ jaýlanan güni,

Kyýamatda meni tapjak bolsañyz,

Agtaryñ meýhanañ ýanyndan göni.

Bir zatdan habarly edeýin seni,

Diñle iki sözde oñ mahlasyny,

Seniñ yşkyñ bilen girsem-de ýere,

Çykarar gaýtadan señ mähriñ meni.

Kim jahanda eden äldir günäni,

Günäsizler neneñ geçir jahany,

Men günä gazansam, sen jeza berseñ,

Onda ikimiziñ parhymyz hany?

Zannymda bir nagyş ýaratdyñ meniñ,

Mendäki geñ gylyk täsiri şonuñ,

Şondan ýagşy bolup bilerin, çünki,

Öñ şeýle galyba guýuşyñ seniñ.

Kötegini urmazdan öñ bu zaman,

Al şerap içeli, bu gün gel, eý jan,

Ölüm pelesinde bu pelek bize,

Damja suw içmäge bermez ol aman.

Ýatyrdym, diýdi bir akylly ynsan:

“Açylmaz ukudan bagt güli asan,

daşda dur, ölüme barabar işden,

köp zaman ýatjaksyñ ýer bilen ýeksan.

Pikre çümmeýän bir giýjäm bolmaz.

Agysyz bir giýjäm ýadyma gelmez,

Bu kelle käsesini mydam pikirde,

Düñderlen piýala hiç haçan dolmaz.

Geldigimiz-geçdigimiz, bu döwrüñ öñi,

Kim biler haçandyr hem ýokdur soñy,

Bu gelmek nirden- gitmek nirä?

Aslyna ýetmedi hiç kimiñ añy.

Düñderlip goýulan tabakdyr asman,

Men diýen alymlar astynda haýran,

Serediñ jam bilen çüýşäñ dostlygna,

Dodak dodakdadyr, arada hem gan.

Ýaltanma hakykat borjuñ bitir,

Nanyñy gysganma, özgä-de ýetir,

Malyna, janyna kast etme kimsäñ,

Ahyrat boýnuma- bar, şerap getir.

Şonça ýesiri sen reñkiñ-yýsyñ,

Ylgar sen yýzyndan oñadyñ, pisiñ,

Zemzem çeşmesiniñ- ýa dirilik suwy,

Gara ýer astyna ahyr girersiñ.

Şatlyk meý, gaýgy meý, erbet ýa sere, halys- garyndysyz

Pelekden görmegin biderek ýere,

Medet isläp, göge galdyrma goluñ,

Oñ özi ejizdir senden müñ kere.

Şat geçir, dünýäniñ köpdür azary,

Sansyz gonar-göçer ýedigen bary,

Seniñ topragyñdan ýasalan kerpiç,

Başgalañ tamynyñ bolar dyýwary.

Pelek bermez gamdan özge bir derman,

Birini bermez ol-birini alman,

Heniz dogmadyklar halymyz bilse,

Biri-de jahana gelmez- bigümän.

Tebigat her güli çykarsa ýerden,

Ýene guma garyp, ýok edýär birden,

Toprak bulut bolup asmana galsa,

Aşyklaryñ gany ýagar ýokardan.

Menden soñ bir ýeri dostlar ad ediñ,

Şol ýere ýygnanyp, göwün şat ediñ,

Saky uzadanda meý jamyn size,

Omar pahyry-da şonda ýat ediñ.

Ne waslyña elim ýeter, eý senem,

Ne takat bar hijriñ çekere bir dem,

Ne erk bar sözläre bu gamay özgä,

Müşkil iş, hoş höwesli, bir enaýy gam.

Guýulsa bulgura bir damja şerap,

Syýnadan gam odun söndürer ýarap,

Ýüregi ýüz gamdan gutaran söwda,

Eý Tañry, näme üçin diýmersiñ sogap?

Şerap guýy, ýeri däl her ýalan-çynyñ,

Bu giýje meñkidir, näzleriñ seniñ,

Geçeni, geljegi ýadyma salma,

Pikrim- zülpüñ ýaly çaşgyndyr meniñ.

Eý Omar, salsalar seni mazara,

Müñkir-nekir goýar dürli azara,

Agam ogly Aly deñsizlige dözermi:

Yki bolup, bir adama dyzara?

Eý Tañry, kerim sen, kerem köp sende,

Niçünuçmaga barmaz günäkär bende,

Takat üçin geçseñ-ol kerem bolmaz,

Günämizi geçseñ, kerim sen şonda.

Getirme göwnüñe panydan bir gama,

Tur, eý dost, ýeriñden- şat geçir bir dem,

Aslynda jahandan bolsady wepa,

Nobat öñkilerden saña ýetmez hem.

Bulgur zar aglady gülzara gelip,

Şerap iç, oturma saralyp, solup,

Bu çemende bu gün biz oýnasak,

Erte çemenmizde kim gezer gülüp.

Jahana ýetsedi mendäki kuwat,

Bu harap düzgüni ederdim berbat,

Ýañdan salardym şeýle bir dünýä,

Adamlar islegine ýeterdi añsat.

Gaýgy-gam elinden içmezden şerap,

Şerbet içe bilmen toý-meýlis gurap,

Nanymy batyrman kimsäñ duwzuna,

Owal ýüregimden eýlemän kebap.

Ýa mestlik etmerin, içsem-de bada,

Mes boljagymy bilsem, içmerin ýa-da,

Maksadym şeraby söýmekden meniñ,

Ulumsy bolmazlyk- sen dek zyýada.

Meýilleñçe bolman soñ dünýäniñ käri,

Biýhudadyr pikriñ-aladañ bary,

“Giýç gelip-iýr gitdik” diýp elmydam,

biderek çekýäris gaýgy-azary.

Gün ýagty salanda dünýä ýalbaryp,

Şerap jamy durdun eliñde parlap,

Diýýärler: “dogry söz ajy bolarmyş”,

Şu delile görä- halaldyr şerap.

Dünýä syrlaryna düşünjek bolup,

Bihuda gam çekme, saralyp-solup,

Şat geçir bu jahan gurulan wagtý,

Etmediler saña maslahat, gelip.

Men bilmeýän Tañry ýaradan wagty,

Behiştmi, dowzahmy oñ bellän bagty,

Gülzarlykda meý, saz, ýar bolsa,

Nesýe behişt saña- ber bu üç nagdy.

Bu dünýäde hiç bir orun bolmansoñ,

Meýsizlik, ýarsyzlyk ýalñyşdyr bilseñ,

Bu jahan syrlaryna düşünjek bolup,

Başyñy agyrtma- pendimi alsañ.

Eý pelek, horlyklar seniñ kinäñden,

Zulum hem jebir etmek- köne şiwäñden,

Eý toprak, dilseler seniñ bagryñy,

Köp gymmat göwherler çykar syýnañdan.

Bilýärmiñ, söýgülim haçandan bäri,

Bir güzer etmediñ sen biziñ sary,

Ne habar gönderdiñ, ne özüñ geldiñ,

Biler ýaly sensiz çekilen zary.

Söýgülim gül ýüzüñi görmäge zar men,

Özge ýerde sen hem gama giriptar,

Yndi gutulmak ýok bu dertden, çünki,

Bejerjek tebibiñ özi hem biýmar.

TAMAM